-Bielsko-Biała, lipiec 2017-
DIAGNOZA POTRZEB EDUKACYJNYCH
Zespołu Szkół Specjalnych
im. K.I. Gałczyńskiego
w Bielsku-Białej
Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 4
Wstęp:
Poniższy dokument dotyczy potrzeb edukacyjnych szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe. Wszystkie dane zawarte w diagnozie zebrano i opracowano na potrzeby udziału w projekcie : „Efektywne kształcenie zawodowe, szansą na lokalnym rynku pracy”.
1.Opis obszaru problemowego:
Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 4 w Zespole Szkół Specjalnych im. K.I. Gałczyńskiego kształci uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Wszyscy uczniowie posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z tytułu niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim. Na podstawie statystyki ostatnich lat do szkoły uczęszcza(60 uczniów w tym 20 dziewcząt, 40 chłopców). Kilku uczniów posiada niepełnosprawność sprzężoną, oraz orzeczenia o stopniu niepełnosprawności zdrowotnej. Uczniowie kształcą się w zawodach: kucharz, cukiernik, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, praktyka zawodowa odbywa się w szkolnych warsztatach. W zawodach budowlanych : monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie dotychczas kształcili się sami chłopcy (24 uczniów).W zawodach gastronomicznych większość stanowią dziewczęta (kucharz 20 uczniów w tym 11 dziewcząt, cukiernik 16 uczniów w tym 9 dziewcząt).
2. Diagnoza- procedura
- przeprowadzono ankiety, wywiady, obserwacje, rozmowy kierowane z uczniami, rodzicami i nauczycielami.
- zanalizowano zalecenia orzeczeń poradni psychologiczno - pedagogicznej.
- dokonano obserwacji uczniów na zajęciach praktycznych i teoretycznych, zanalizowano wyniki egzaminów zawodowych oraz skonstruowano wnioski i zalecenia. Wskazują one, że istnieje potrzeba uzupełniania edukacji zawodowej o nowe formy kształcenia i doskonalenia, w tym zdobywania dodatkowych kwalifikacji oraz kompetencji społecznych.
- diagnoza wskazuje również na potrzeby w zakresie dokształcenia kadry nauczycielskiej, co podniesie efektywność nauczania, podniesie poziom nauczania, uatrakcyjni ofertę edukacyjną szkoły.
- kadra pedagogiczna dokonała spisu inwentarza oraz oceny stanu technicznego posiadanego wyposażenia. Niezbędne jest polepszenie bazy dydaktycznej i wyposażenia placówki w sprzęt i urządzenia przydatne na zajęciach lekcyjnych i rewalidacyjnych. Przede wszystkim dotyczy pracowni przedmiotowych, by możliwa była praca oparta na wykonywaniu ćwiczeń praktycznych z wykorzystaniem funkcjonalnego, ergonomicznego sprzętu, w tym narzędzi TIK.
- w celu dogłębnej analizy potrzeb w ramach projektu, przeprowadzono konsultacje z lokalnymi pracodawcami i uwzględniono rekomendacje instytucji z otoczenia społeczno- gospodarczego naszej szkoły.
3. Wyniki diagnozy :
Analiza diagnozy wskazuje mocne strony :
- świadomość uczniów i rodziców o możliwościach udziału w projekcie,
- bogata oferta zajęć, kursów, szkoleń podnoszących kolejne kompetencje,
- zaangażowanie kadry nauczycielskiej w przygotowanie i realizację projektu,
- doposażenie szkoły w sprzęt i pomoce dydaktyczne podniesie atrakcyjność i jakość zajęć,
- szkolenia nauczycieli pozwolą prowadzić zajęcia w sposób innowacyjny i kreatywny,
- nawiązanie współpracy z pracodawcami,
- poszerzenie możliwości podjęcia pracy.
Analiza diagnozy wskazuje słabe strony:
- niedostateczne wyposażenie pracowni nauki zawodu w nowoczesne technologie i pomoce dydaktyczne,
- niewystarczające kompetencje zawodowe uczniów, brak podnoszenia samodzielnie dodatkowych kwalifikacji,
- niewystarczająca ilość i jakość specjalistycznych- pokrewnych zajęć dydaktycznych ,
- zbyt mała współpraca szkół i przedsiębiorstw,
- bariery finansowe – niskie możliwości organizacyjne do zapewnienia dodatkowej oferty edukacyjnej
- niewystarczające kwalifikacje nauczycieli - dynamiczne zmiany gospodarcze i techniczne,
Oczekiwania dotyczące udziału w projekcie:
- bezpłatny udział w kursach i szkoleniach specjalistycznych,
- udział w doradztwie zawodowym,
- rozwój umiejętności i kwalifikacji nauczycieli,
- intensyfikacja współpracy szkoły z pracodawcami,
- rozwój umiejętności i podniesienie kwalifikacji nauczycieli,
- lepszy standard bazy kształcenia zawodowego,
- doposażenie placówki w nowoczesny sprzęt,
- podniesienie możliwości podjęcia pracy zawodowej na lokalnym rynku pracy.
4. Analiza i wnioski z przeprowadzonej diagnozy:
Na podstawie diagnozy, w tym wywiadów z uczniami , rozmów z uczniami i rodzicami wynika iż, większość uczniów jest zainteresowana zdobywaniem nowych umiejętności poprzez podjęcie dodatkowych szkoleń i kursów.
Uczniowie naszej szkoły z powodu swojej niepełnosprawności wymagają systematycznego treningu czynnościowego, przyczyniającego się do aktywnego rozwijania i doskonalenia czynności praktycznych, w tym obsługi sprzętu gastronomicznego, cukierniczego, budowlanego i pokrewnych.
Przewidujemy grupę 30 uczniów (15 dziewcząt, 15 chłopców) biorących udział w projekcie.
Specyfika funkcjonowania intelektualnego naszych uczniów sprawia, że wymagają oni intensywnej, wszechstronnej stymulacji procesów umysłowych i sprawności manualnej, zwracania uwagi na łączenie wiedzy teoretycznej z praktyczną oraz stosowania dużej ilości materiałów poglądowych. Zalecenia zawarte w orzeczeniach, na podstawie których są kwalifikowani do szkoły wskazują również na potrzeby rozwijania umiejętności społecznych i wzbogacania umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych.
Szybko zmieniający się rynek pracy, wymaga od uczniów z niepełnosprawnością intelektualną posiadania kilku kwalifikacji w ramach nauczanego zawodu w obszarze kształcenia. Stąd uzasadniona potrzeba realizacji kursów doskonalących w ramach tego projektu, które wzmocnią kompetencje uczniów do zatrudnienia i lepszego przygotowania ucznia na otwarty rynek pracy.
Z obserwacji i diagnoz po przeprowadzanych egzaminach próbnych wynika, iż uczniowie naszej szkoły potrzebują dodatkowego doskonalenia zawodowego poprzez systematyczny udział w kursach, szkoleniach, stażach i praktykach u pracodawców.
Nauczyciele kształcenia zawodowego nawiązują współpracę z pracodawcami polegającą między innymi na organizowaniu wspólnych działań o charakterze edukacyjnym i promocyjnym. Pracodawcy wskazują informacje, dotyczące nowoczesnych rozwiązań technicznych. Możliwość realizowania praktyk zawodowych w zakładzie pracy w ramach projektu, przyczyni się do nabycia umiejętności uczniów wymaganych na otwartym rynkupracy.
Pracodawcy oczekują od przyszłych pracowników umiejętności pracy z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań technologicznych w tym maszyn, urządzeń i sprzętu, które umożliwiają uzyskanie efektu finalnego o wysokiej jakości i zadowoleniu potencjalnych klientów i konsumentów.
Analizując wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie stwierdza się zasadność częstszych kontaktów z potencjalnymi pracodawcami w naszym regionie. Brak możliwości finansowych i bariery organizacyjne do zapewnienia oferty edukacyjnej zgodnej z oczekiwaniami uczniów uzasadnia potrzebę realizacji bezpłatnych kursów doskonalących w ramach projektu. Udział uczniów we wspomnianych formach kształcenia wzmocni kompetencje i stworzy lepsze perspektywy do zatrudnienia i lepszego przygotowania ich na otwarty rynek pracy. W związku z powyższym rozszerzenie współpracy z pracodawcami przybliży rzeczywiste warunki pracy i pozwoli pracodawcy ocenić potencjał przyszłych kandydatów na pracowników. Szkoła podjęła działania w celu włączenia pracodawców i przedsiębiorców w przygotowanie uczniów do pogłębienia wiedzy i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy.
Podpisano listy intencyjne z pracodawcami gotowymi przyjąć uczniów na praktykę zawodową. Wymiar praktyki 150 godzin dla ucznia (realizowana w wakacje i ferie zimowe). Warunkiem udziału jest uczestnictwo w doradztwie zawodowym (frekwencja powyżej 90 %) z określeniem profilu praktyk. Kierowani będą uczniowie o wysokiej motywacji z rekomendacją nauczycieli praktycznej nauki zawodu. Proponowane miejsca realizacji praktyk
z wykazem ilościowym uczniów:
1. ZPH Prodet - Bielsko-Biała, Młyńska 10 ( 2 uczniów 1 dziewczyna, 1 chłopak, stanowisko-pomocnik cukiernika).
2. Ciachomania -Bielsko-Biała, Górska 16/2 (2 uczniów 1 dziewczyna, 1 chłopak , stanowisko -pomocnik cukiernika)
3. PPHU Karolina - Bielsko-Biała ,Cechowa 31 (1 uczeń , 1 dziewczyna -pomocnik kucharza)
4."U Adama" Piekarnictwo-cukiernictwo , Bielsko-Biała, Górska 71 ( 1 osoba,1 chłopak- pomocnik cukiernika)
5.Malarstwo-tapeciarstwo , usługi ogólnobudowlane S.Zięba, Romanowicza 6 (2 osoby -chłopcy, pomocnik malarza)
6. Usługi ogólnobudowlane M.Ferenc , Grondysa 21 (2 osoby-2 chłopców , pomocnik posadzkarza) .
Wsparcie uczniów w zakresie zdobywania dodatkowych uprawnień zwiększających ich szanse na rynku pracy.
Grupa uczniów objęta projektem z tytułu niepełnosprawności intelektualnej, charakteryzującej się między innymi deficytami w procesach poznawczych ma ograniczone możliwości udziału w kursach certyfikowanych. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń kursy certyfikowane ukończyło z sukcesem 10 % uczestników. Dobór kursów powinien być ustalony zarówno z doradcą, jak i psychologiem szkolnym.
Proponowane kursy :
1.Kierunek kształcenia: monter zabudowy i robot wykończeniowych w budownictwie:
a/ Wykonywanie ociepleń ścian zewnętrznych metodą lekką-mokrą.
3 uczniów (chłopcy), Kurs ma celu zaznajomienie słuchaczy z informacjami dotyczącymi m.in.: materiałoznawstwa; organizacji stanowiska pracy; przygotowania podłoża do ocieplenia; technologii wykonywania ocieplenia; tynków cienkowarstwowych; napraw ocieplenia; oceny jakości robót ociepleniowych.
b/ Montaż stolarki otworowej-okna drzwi / 2 uczniów - chłopcy/
Celem kursu jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie słuchaczy do wykonywania prac dotyczących montażu stolarki otworowej - okien i drzwi, w tym: prawidłowego osadzania stolarki okiennej uwzględniając mostki cieplne; zastosowania zapraw do obróbki okien oraz pianek montażowych; zastosowania odpowiednich kotew do osadzania okna; rodzaju konstrukcji okien i drzwi oraz sposobu ich osadzania i obróbki, a także rodzajów okien; wymagań technicznych stawianych oknom i drzwiom; obsługi elektronarzędzi; obsługi narzędzi pomiarowych; doboru materiałów, narzędzi i sprzętu do przyjętej technologii osadzania okien i drzwi; zamocowania stolarki otworowej zgodnie z zasadami BHP, ppoż. oraz ochrony środowiska; dokonania odbioru prac związanych z mocowaniem stolarki zgodnie z warunkami technicznymi odbioru robót.
c/operator wózka jezdniowego / 3 uczniów -chłopcy/
Celem szkolenia jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie słuchaczy do uzyskania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze wózków jezdniowych z napędem silnikowym.
d/brukarz / 2 uczniów-chłopcy/
Celem kursu jest teoretyczne i praktyczne przygotowanie słuchaczy do wykonywania robót brukarskich, w tym związanych z: dokumentacją, wytyczeniem, materiałami budowlanymi, maszynami i narzędziami, przygotowaniem frontu pracy oraz zadaniami związanymi z brukowaniem.
e/obsługa kasy fiskalnej i innych urządzeń sklepowych / 8 uczniów
Nabycie przez słuchaczy umiejętności w zakresie: doboru odpowiedniego sprzętu w zależności od specyfiki, organizacji i wielkości danego punktu sprzedaży; zasad zastosowanie kas fiskalnych w placówkach handlowych; obsługi kas fiskalnych; oraz wykorzystania urządzeń rejestrujących do celów rozliczeniowych.
f/cukiernik// 3 uczniów
Szkolenie ma na celu nabycie przez słuchaczy umiejętności: sporządzania ciast, kremów, mas i innych wyrobów ciastkarskich; montażu, dekoracji i wykańczania wyrobów ciastkarskich; przygotowania deserów cukierniczych oraz lodów; a także magazynowania i oceny surowców, przechowywania i ekspedycji wyrobów cukierniczych oraz obsługi maszyn, urządzeń i sprzętu.
g/garmażer/ 3 uczniów
Celem szkolenia jest nabycie przez słuchaczy umiejętności z zakresu: oceny jakości surowców gastronomicznych; przygotowania i obróbki wstępnej surowców; przygotowania półproduktów; obróbki cieplnej; chłodzenia i zamrażania; oraz wykańczania wyrobów garmażeryjnych; a także odpowiedniego doboru maszyn i urządzeń gastronomicznych do określonych czynności i właściwego posługiwania się nimi.
h/carving/ 4 uczniów
Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z historią dekoracji wykonywanej z warzyw i owoców, narzędziami i surowcami do carvingu, a także sposobami sporządzaniem dekoracji, zasad ich przechowywania i prezentacji.
i/prawo jazdy/ 3 uczniów
Baza kształcenia zawodowego - Pracownie Nauki Zawodu
Z przeprowadzonego spisu inwentarza oraz oceny stanu technicznego posiadanego w szkole wyposażenia pracowni wynika, iż zachodzi potrzeba doposażenia pracowni w nowoczesny sprzęt. W organizowanych wizytach edukacyjno-poznawczych do instytucji z otoczenia społeczno-gospodarczego w ramach kształconych zawodów wynika, iż wymieniony sprzęt i urządzenia są niezbędne do wykonywania ćwiczeń i zadań zawodowych, nowoczesnymi technikami i technologiami. Lokalny rynek pracy stawia coraz wyższe wymagania pracownikom gastronomii. W najbliższym środowisku powstają nowe punkty usługowe, nowoczesne restauracje, które poszukują pracowników wyposażonych w wysokie kompetencje, dotyczące między innymi obsługi innowacyjnego sprzętu i urządzeń gastronomicznych i cukierniczych. Na chwilę obecną standard bazy kształcenia zawodowego nie spełnia wymogów rekomendowanych przez ORE i odbiega od nowoczesnych rozwiązań technicznych. w związku z powyższym jest duża potrzeba uzupełnienienia urządzeń i sprzętu rekomendowanego również przez pracodawców , jako niezbędne w procesie kształcenia i wykonywania pracy. Doposażenie warsztatów szkolnych i pracowni przyczyni się do podnoszenia jakości kształcenia, a tym samym pozwoli na odzwierciedlanie naturalnych warunków pracy.
Kadra pedagogiczna posiada wykształcenie kierunkowe, szkoła stara się szkolić zawodowo nauczycieli uwzględniając zmiany programowe w szkolnictwie. Mimo fachowości kadry coraz wyższe wymagania wobec absolwentów na rynku pracy , obligują nauczycieli teoretycznych i praktycznych przedmiotów zawodowych do systematycznego doskonalenia w obszarze technik kulinarnych i cukierniczych.
Nauczyciele naszej szkoły uczestniczą w różnych formach samodoskonalenia zawodowego organizowanego przez instytucje zewnętrzne, w tym EFS . W związku z reformą oświatową, a tym samym utworzeniem szkół branżowych zachodzi konieczność dalszego podnoszenia kompetencji zawodowych przez nauczycieli na bezpłatnych kursach w ramach projektu.
Proponowane kursy są zgodne z potrzebami szkoły i są gwarancją zdobycia umiejętności , wynikających z najnowszych trendów zawodowych i zapotrzebowaniem rynku pracy.
1.Kurs cukierniczy II stopnia (48 godzin) , egzamin wewnętrzny, 1 nauczyciel A. (kobieta).
Cel: rozwój umiejętności zagłębiania sztuki cukiernictwa. Po ukończeniu kursu cukierniczego uczestnik będzie wyposażony w dodatkowe kompetencje zawodowe:
- znał przyrządy potrzebne do przygotowywania i dekorowania wyrobów cukierniczych;
- potrafił sporządzać różnego rodzaju ciasta i wyroby cukiernicze;
- potrafił sporządzać masy, kremy i inne półprodukty cukiernicze,
- ponadto potrafił dekorować gotowe produkty cukiernicze.
2.Kurs cukierniczy III stopnia(64 godziny), egzamin wewnętrzny, 1 nauczyciel B. (kobieta)
Kurs Cukierniczy III stopnia pozwoli zdobyć wiedzę cukierniczą w zakresie: przygotowania profesjonalnych tortów, dekorowania ale także pracy z czekoladą oraz karmelem.
Kurs Cukierniczy III stopnia pozwoli także: nabyć umiejętności zarządzania, obchodzenia się z tzw. „trudnym klientem” i/lub reklamacją,
Po ukończeniu kursu cukierniczego III stopnia uczestnik uzyska niezbędne kompetencje zawodowe:
- będzie potrafił pracować z czekoladą i wykonywać ozdoby czekoladowe
- pozna tajniki i techniki pracy z karmelem- polewy i elementy dekoracyjne z karmelu
- potrafił sporządzać różnego rodzaju torty i znał sposoby ich dekorowania
- znał sposoby dekorowania używając różnorodnych barwników, mas plastycznych czy dekoracji żelowych.
- rozwinie umiejętność komunikowania się oraz umiejętność sprawnej organizacji pracy w cukierni, aby móc budować sprawny zespół swoich cukierników
- pozna sposoby i zasady przekazywania swojej wiedzy współpracownikom, gdyż to na szefie cukierni spoczywa odpowiedzialność za przeszkolenie swojego personelu wg cukierniczych standardów panujących w danym lokalu gastronomicznym
3. Kurs kucharski III stopnia (64 godziny) , egzamin wewnętrzny, 2 nauczycieli C.D. (kobiety)Uczestnicy kursu po zdanym egzaminie otrzymują zaświadczenie wydawane na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 622).
Cel kursu:
· rozwijanie umiejętności komunikowania się oraz umiejętność sprawnej organizacji pracy w kuchni, aby móc budować silny zespół
· sposoby i zasady przekazywania swojej wiedzy współpracownikom, gdyż to na szefie kuchni spoczywa odpowiedzialność za przeszkolenie swojego personelu wg kulinarnych standardów panujących w danym lokalu gastronomicznym zdobycie kompetencji zawodowych i umiejętności :
Poznanie:
- bogactwa kulinarnego świata
- wiedzy na temat tego jak łączyć smaki i jak z nimi można eksperymentować, by stać się kreatorem w kuchni
- zasady estetycznego podawania dań, aby móc zachwycać klientów nie tylko smakiem
- umiejętność obchodzenia się z tzw. „trudnym klientem” i/lub reklamacją
Doradztwo edukacyjno - zawodowe
W związku z bardzo szybkim rozwojem technologicznym i dynamicznie zmieniającym się rynkiem pracy, konieczne jest posiadanie umiejętności dostosowania się do jego wymagań. Stąd też potrzeba ciągłego doskonalenia i „ uczenia się przez całe życie".
Doradztwo edukacyjno – zawodowe realizowane będzie dla całej grupy uczniów uczestniczącej w projekcie. Z powodu specyfiki tej grupy uczniów wskazane byłoby poradnictwo indywidualne w wymiarze 2-3 godzin dla ucznia. Doradztwo edukacyjno-zawodowe na etapie szkoły zawodowej pozwoli na planowanie, wyznaczanie celów
i pokonywanie przeszkód na drodze zawodowej. Nauczyciel prowadzący zajęcia z doradztwa zawodowego powinien posiadać przygotowanie z zakresu oligofrenopedagogiki oraz minimalne doświadczenie w tym zakresie.
W związku z powyższym uczniowie w ramach projektu mogą:
· analizować różne możliwości kariery,
· rozpoznawać uzdolnienia, zainteresowania i wartości związane z pracą,
· doświadczania w rzeczywistych warunkach pracy,
· rozwijania kompetencji w zakresie pozytywnych relacji z i innymi,
· rozwijania kompetencji w zakresie poszukiwania, pozyskiwania, utrzymywania i zmieniania pracy.
Wyposażenie szkoły w sprzęt/wyposażenie
Nasza placówka dysponuje trzema pracowniami komputerowymi z 16 stanowiskami, w których użytkowany jest ponad 12 –letni, często awaryjny sprzęt. Sprzęt ten wyposażony jest w nieaktualny systemy operacyjne (Windows XP) i przestarzałe oprogramowanie (z tego względu nie jest możliwe korzystanie z podręczników i programów multimedialnych, a także wielu nowoczesnych stron internetowych, m.in. dotyczących bezpieczeństwa w sieci. W żadnej pracowni nie ma projektora multimedialnego, natomiast w jednej jest dostępny telewizor oraz drukarka. Jako niewystarczające wyposażenie szkoły w sprzęt multimedialny i komputerowy wskazała zdecydowana większość uczniów, rodziców i nauczycieli.
Pracownie, które winny zostać doposażone w ramach projektu:
· cukiernicza
· komunikacji w języku obcym
· gastronomiczna
· technologiczna
· technologii gastronomicznej
· monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie
5. Podsumowanie- rekomendacje:
- W polityce edukacyjnej należy w większym stopniu uwzględniać priorytety rozwoju gospodarczego.
- Integracja środowisk edukacyjnych i gospodarczych jest niezbędna i ścisłe powiązana
z szeroko rozumianą sferą gospodarki.
- W szkolnym i pozaszkolnym systemie kształcenia zawodowego podstawową rolę powinny spełniać standardy kwalifikacji zawodowych – dokumenty uwzgledniające oczekiwania pracodawców.
- Nauczyciele szkół zawodowych powinni być objęci programem obligatoryjnych praktyk w przedsiębiorstwach i usługowych oraz poznawać europejskie standardy kwalifikacji dla nauczycieli przedmiotów zawodowych.
- Należy stworzyć prowadzenie zajęć dostosowanych do możliwości psychofizycznych uczniów z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu dydaktycznego w tym TIK
- Szkoła zawodowa powinna stać się potencjalnym ośrodkiem realizującym ideę uczenia się przez całe życie.
.……………………………………
Bielsko-Biała, lipiec 2017